Chcesz poznać ze mną Muranów i Warszawę? Wybierzmy się razem na spacer!
Żeby nie zasiedzieć się przy biurku, w przerwach od pisania z przyjemnością oprowadzam chętnych autorskimi trasami po Muranowie i Warszawie (od marca do końca października). W ciągu ostatniej dekady prowadziłam eksperckie spacery zarówno dla pojedynczych gości, grup zainteresowanych architekturą i urbanistyką Warszawy (w tym architektów i designerów) oraz na zlecenie licznych instytucji kultury, jak m.in. Muzeum Polin, Żydowski Instytut Historyczny czy Centrum Architektury, dla szkół i uniwersytetów z Polski i zagranicy, a także dla gości prywatnych firm. Spacery (w języku polskim lub angielskim) są szyte na miarę – możemy chodzić standardowe dwie albo trzy godziny, albo wybrać się na dłuższą wędrówkę, przy okazji eksplorując różne niedostępne na co dzień miejsca. Cena zależy od czasu spaceru i wersji językowej. Jeśli jesteś zainteresowany/a, napisz do mnie: stacjamuranow@gmail.com
Przykładowe tematy:
fot. archiwum BCH.
Osiedle-pomnik. Architektoniczna utopia.
Bohdan Lachert, wybitny polski architekt-modernista, współtwórca awangardowej grupy artystycznej Praesens i członek CIAM chciał, aby na ruinach getta warszawskiego wyrosło nowe osiedle niczym Feniks z popiołów, przypominające całemu światu o tragedii żydowskiej Warszawy. Jedyny w swoim rodzaju projekt upamiętnienia miał zarówno aspekt praktyczny, jak i metafizyczny. Niestety, historia i wielka polityka częściowo pokrzyżowała zamierzenia twórcy Muranowa Południowego.
Spacer prowadzi przez osiedle Muranów Południowy oraz (w wersji rozszerzonej) przez północną, socrealistyczną część Muranowa projektowaną przez zespół pod kierownictwem Stanisława Brukalskiego i Stanisława Szurmaka. Przedstawia kulisy powstawania projektu, jego modyfikacji, losy zaangażowanych w prace autorów na tle planów powojennej odbudowy Warszawy oraz innych koncepcji odbudowy w powojennej Europie (Hawr, Rotterdam, Berlin).
Czas trwania: 120-160 minut
Język: polski, angielski
„Libération” nr 75/2015, fot. Jan Brykczyński
Muralów
Muranów to największa otwarta galeria malarstwa wielkoformatowego w Warszawie. W ostatnich kilku latach w muranowskich bramach, na murach i w podwórkach pojawiło się kilkanaście murali. Jeśli będą powstawać w dotychczasowym tempie, osiedle ma szansę zdetronizować gdańską Zaspę, najliczniejsze skupisko murali w Polsce. W odróżnieniu od Zaspy, ze względu na powikłaną i trudną historię miejsca murale na Muranowie mają nie tylko wymiar estetyczny, ale również edukacyjny. Od 2010 roku artyści street-artowi stworzyli nową narrację historyczną – na Muranowie znajdują się murale poświęcone m. In. architektowi Bohdanowi Lachertowi, Ludwikowi Zamenhofowi, Januszowi Korczakowi czy Markowi Edelmanowi.
Spacer prowadzi szlakiem najważniejszych muranowskich murali, prezentując ich tematykę, kulisy powstawania oraz sylwetki twórców poszczególnych prac na tle historii malarstwa wielkoformatowego w Polsce. Podczas spaceru dowiemy się dlaczego mural Marka Edelmana zmienił swoją lokalizację, który muranowski mural doczekał się hymnu oraz co wspólnego z esperanto mają mistrz Yoda i Clint Eastwood. Przyjrzymy się też muralom jako fenomenom ostatniej dekady – przyczynom ich popularności, kontrowersjom i dylematom, jakie prowokują.
Czas trwania: 120 minut
Język: polski, angielski
„Stolica” nr 21/1951 r.
Herosi na rusztowaniach
„Lud wejdzie do Śródmieścia” – głosił szyld nad bramą wiodącą do Muranowa, na tle którego nowi mieszkańcy odbierali od władz klucze do mieszkań. Muranów miał być nie tylko osiedlem-pomnikiem getta, jak chciał jego projektant, lecz również pierwszym, największym osiedlem robotniczym w centrum Warszawy, przeciwstawianym gęsto zabudowanym ulicom przedwojennej Dzielnicy Północnej.
Podczas spaceru opowiemy o historiach rywalizacji przodowników pracy oraz konkurencji z innymi budowami socjalizmu – m.in. z Nową Hutą. Dowiemy się, kto bił rekordy produktywności na Muranowie i wygrywał wyścigi racjonalizatorskie. Poznamy bohaterów propagandowych czytanek – budowniczych i inżynierów, przyjrzymy się mitom robotnika-herosa i socjalistycznej robotnicy, sylwetkom pierwszych mieszkańców oraz śladom pionierskich czasów Muranowa w literaturze i filmie.
Czas trwania: 120 minut
Język: polski, angielski
fot. archiwum BCH.
Dzielnica Północna. Świat, którego już nie ma
Dawna Dzielnica Północna, czyli Muranów – ojczyzna warszawskich Żydów, istnieje dziś niemal wyłącznie na archiwalnych zdjęciach, literaturze i we wspomnieniach jej dawnych mieszkańców. Po wojnie ulice i place zmieniły nazwy i przebieg, niektóre znikły zupełnie. Dziś w tym miejscu wznoszą się współczesne bloki. Warto jednak uważnie patrzeć pod nogi i skręcać z wydeptanych szlaków w towarzystwie doświadczonego przewodnika, by przekonać się, że nie wszystko zniknęło. Ślady dawnego Muranowa tkwią w ścianach budynków, pod chodnikami i piwnicami.
Podczas spaceru odbędziemy podróż w czasie osiemdziesiąt lat wstecz, poznając życie dawnej Dzielnicy Północnej w relacjach, dokumentach i literaturze. Dowiemy się, gdzie były „lepsze” i „gorsze” ulice, przypomnimy najważniejsze miejsca, budynki, osoby związane z przedwojennym Muranowem, spróbujemy dostrzec pod warstwą współczesnej architektury nieistniejące obrazy i dźwięki.
Czas trwania: 120 minut
Język: polski, angielski
fot. archiwum BCH.
Miejska archeologia
Polska stolica na pierwszy rzut oka sprawia wrażenie dziwacznej zbieraniny puzzli. Mówi niezrozumiałym dla przybysza językiem. Spróbujemy go wspólnie rozkodować, warstwa po warstwie odkrywając kolejne pokłady miejskiej archeologii. W przypadku Warszawy jest ona inna niż w miastach takich jak Ateny czy Stambuł – ale nie mniej fascynująca. Obecny urbanistyczny i architektoniczny kształt miasta zdeterminowały bowiem takie wydarzenia z przeszłości, jak druga wojna światowa i getto, ale również krótki okres międzywojennej niepodległości Polski i wcześniej – rosyjskiego zaboru. Podczas spaceru poznamy najważniejsze punkty na mapie współczesnej Warszawy wraz z ich historycznym kontekstem, odwiedzając m.in. osiedle Jazdów, Pałac Kultury i Nauki, Dworzec Centralny, plac Grzybowski i inne miejsca.